Psychoterapeutyczny Klub Filmowy

Psychokinoterapia

Psychoterapeutyczny Klub Filmowy powstał i został opatentowany w 2013r w Poznaniu. Jego koncepcja i założenia mogły rozwijać się dzięki współpracy z Kinem Muza, w którym odbywały się seansosesje, na których, po obejrzeniu filmu, docieraliśmy z widzami do często bardzo głębokich doświadczeń, przeżyć i wglądów terapeutycznych.

Hugo: Pan Lebisse dał mi wczoraj książkę. Często to robi. Mówi, że znajduje książkom dobry dom.
–  Ma prawdziwy cel. 
– Co masz na myśli?
– Wszystko ma jakiś cel. Nawet maszyny. Zegar wskazuje czas, pociąg nas wiezie. Spełniają swój cel. Jak Pan Lebisse.  Dlatego smuci mnie widok zepsutych maszyn. Nie mogą spełniać swojego celu. Może z ludźmi jest tak samo – kto stracił swój cel jest jakby zepsuty.”

Tak, jak Hugo,uważam, że film ma swój cel. Wiele celów. Prawdziwa psychokinoterapia nie dość, że pozwala te cele odkryć to jeszcze zrobić z nich użytek, by widz mógł znaleźć swój własny cel. Czyż to nie jest fascynujące?

Czym jest i na czym polega psychokinoterapia?

Psychokinoterapia jest silną metodą oddziaływania, która pozwala dotrzeć głębiej niż
samodzielne oglądanie filmu albo powierzchowna analiza tego, co się w filmie wydarzyło.
Podczas sesji psychokinoterapii zastanawiamy się wraz z widzem/widzami, co się we mnie
wydarzyło, co się wydarzyło w moim życiu, co się w nim wydarza.

Psychokinoterapia jest podejściem opartym na wglądzie, uświadomieniu, zrozumieniu
własnych wewnętrznych mechanizmów psychicznych oraz funkcjonowania społecznego w
takich kontekstach jak: relacje międzyludzkie, system rodzinny, związek, rodzicielstwo,
praca, pasja, stosunek do świata i życia.
Film jest narzędziem wykorzystywanym w celu stymulowania procesów wglądowych
poprzez uświadamianie sobie przeniesienia, uczuć, lęków i obron, a także nauki nowych
zachowań. Widz/pacjent doświadcza projekcji, identyfikacji oraz innych procesów. Jak pisze
Hanna Segal (1979), wgląd jest niemożliwy bez relacji przeniesieniowej. Tutaj film pełni
nieocenioną rolę, ponieważ widz projektuje swój wewnętrzny materiał na bohaterów filmu,
psychoterapeuta zaś jest osobą, która to widzi, nazywa i interpretuje.
 
„Po śmierci taty często tu przychodziłem. Myślałam też, że świat też jest wielką maszyną. Maszyny nie mają zbędnych części – mają ich tyle ile potrzebują. Więc skoro świat był jedną wielką maszyną nie mogłem być zbędną częścią. Byłem do czegoś potrzebny. To znaczy, że Ty też jesteś do czegoś potrzebna. „
 

Dlaczego praca psychoterapeutyczna z filmem jest skuteczną metodą pracy?

Założenia patognomiczne psychokinoterapii opierają się na stwierdzeniu, że często można dość szybko zdiagnozować, w czym leży centralny problem człowieka.

Należy pamiętać, że zajęcia odbywają się w grupie, na tle której pewne rzeczy i zjawiska widać bardziej wyraźnie.

Można wnioskować również z zachowania pacjenta, odczytać jego emocje. Można wsłuchać się wnikliwie w to, co człowiek mówi – zarówno w treść, jak i przekaz niewerbalny.

Można również dociekać, co i w jaki sposób pacjent myśli. To wszystko poprowadzi nas do hipotez na temat tego, co leży u źródła różnych postaw wobec ludzi, świata, życia, siebie. I choć ten sposób diagnozowania nie będzie diagnozą psychiatryczną, to można stworzyć pewien obraz patogenzy i ukierunkować pracę terapeutyczną na konkretny problem danej osoby.

Można postawić hipotezy oraz diagnozę psychoterapeutyczną, prognozę i opracować plan leczenia. W tym kontekście psychokinoterapia opiera się na podejściu psychoterapeutycznym, dlatego może być prowadzona tylko i wyłącznie przez wykwalifikowanego psychoterapeutę.

Jak wspomina Hanna Segal, Freud uważał, że najbardziej w prowadzeniu psychoterapii przeszkadza „terapeutyczny zapał”, a także że podstawowym celem analityka jest wiedza i nie powinien on być zajęty celami terapeutycznymi. Pełnoprawne stosowanie psychoterapii możliwe jest wtedy, gdy pacjent przychodzi do specjalisty celowo, to znaczy posiada problem, bardziej lub mniej zdefiniowany, i prosi o pomoc.

Psychokinoterapia - dla kogo i jak.

Można powiedzieć, że w psychokinoterapii pacjent nie jest pacjentem. Jest przede wszystkim widzem. W pierwszej kolejności przychodzi obejrzeć film, coś dzięki niemu przeżyć. To w trakcie seansosesji, a dokładniej po projekcji filmu, okazuje się, że następuje praca nad konkretnym zagadnieniem, konkretnym problemem. Cel i potrzeba pracy nie do końca wypływa z inicjatywy widza, który często w trakcie spotkania uświadamia sobie problem, nazywa go i prosi o pomoc.

“A teraz przyjaciele przypominam Wam, kim jesteście naprawdę. Czarownikami, syrenami, podróżnikami, odkrywcami i sztukmistrzami. Chodźcie śnić razem ze mną.”

Psychokinoterapia, czasem konwencja spotkań nie daje możliwości przeprowadzenia pełnej sesji psychoterapii – jest tylko pewnym preludium do pogłębienia tematu i pracy nad problemem. Wszystko też zależy od kontraktu terapeutycznego, jaki zwiera się z grupą a także od formuły grupy, czyli tego czy jest to grupa otwarta, czy zamknięta, trwająca cyklicznie, czy jednorazowo. Wariantów jest wiele.
 

Powyższe fragmenty pochodzą z książki Film w rozwoju i Terapii, wyd. Difin, pod red. Agnieszki Skorupy, Michała Brolla, rozdział Film w pracy terapeutycznej na przykładzie psychoterapii integratywnej, Sylwia Wojtysiak a cytaty z Filmu Hugo i jego wynalazek, rez. M.Scorsese.